Trong thời đại công nghệ hiện nay, deepfake đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là khi hình ảnh của các bác sĩ nổi tiếng bị lợi dụng để quảng cáo thuốc hoặc đưa ra lời khuyên sức khỏe sai lệch trên mạng xã hội. Tình trạng này không chỉ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các chuyên gia y tế.
Tình Hình Hiện Tại
Theo khảo sát của Tạp chí y khoa BMJ, nhiều bác sĩ nổi tiếng tại Anh như Hilary Jones và Rangan Chatterjee, thậm chí là chuyên gia tư vấn sức khỏe đã qua đời như Michael Mosley, đang bị lợi dụng tên và hình ảnh để bán thuốc không rõ nguồn gốc trên các nền tảng như Facebook, YouTube, X và TikTok. Những video deepfake này thường quảng bá thuốc chữa bệnh huyết áp cao, tiểu đường hoặc các sản phẩm chiết xuất từ thực vật không rõ nguồn gốc.
Lý Do Deepfake Được Sử Dụng
Chi Phí Thấp
Theo John Cormack, bác sĩ đã nghỉ hưu tại Essex, việc tạo ra video deepfake rẻ hơn rất nhiều so với việc nghiên cứu, phát triển và đưa sản phẩm mới ra thị trường theo cách thông thường. Điều này khiến nhiều kẻ xấu lợi dụng deepfake để tiết kiệm chi phí và thời gian.
Tạo Niềm Tin Sai Lệch
Deepfake hoạt động bằng cách lợi dụng cảm xúc của con người. Khi một người nổi tiếng và có uy tín trong lĩnh vực y tế nói về một sản phẩm, người xem dễ dàng bị thuyết phục hơn so với khi một người xa lạ quảng cáo cùng sản phẩm đó.
Hậu Quả
Tác Động Lâu Dài Đến Sức Khỏe
Các sản phẩm được quảng bá bởi “bác sĩ deepfake” thường không gây tác dụng ngay lập tức, nhưng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người tiêu dùng về lâu dài nếu đó là hàng kém chất lượng.
Ảnh Hưởng Đến Uy Tín Chuyên Gia
Những bác sĩ bị mạo danh phải đối mặt với việc mất uy tín và niềm tin từ công chúng. Họ phải dành thời gian và chi phí để gỡ bỏ các video giả mạo, nhưng việc này thường không triệt để và tốn kém.
Đối Phó Với Deepfake
Công Nghệ Phát Hiện Deepfake
Henry Ajder, chuyên gia về công nghệ deepfake, nhấn mạnh rằng việc phát hiện deepfake ngày càng khó khăn vì công nghệ này ngày càng tiên tiến. Tuy nhiên, các nỗ lực phát triển công nghệ để phát hiện và ngăn chặn deepfake vẫn đang được tiếp tục.
Chính Sách của Các Nền Tảng Mạng Xã Hội
Meta (Facebook) đã cam kết sẽ điều tra và gỡ bỏ các nội dung lừa đảo được phát hiện. Đại diện Meta cho biết: “Chúng tôi không cho phép nội dung cố ý hoặc tìm cách lừa đảo xuất hiện trên nền tảng, đồng thời khuyến khích người dùng báo cáo vi phạm nếu nghi ngờ.”
Tuy nhiên, các nền tảng khác như YouTube, X và TikTok vẫn chưa đưa ra bình luận cụ thể về vấn đề này. Việc các nền tảng này cũng cần có những chính sách nghiêm ngặt và hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng để ngăn chặn deepfake là vô cùng cần thiết.
Deepfake đang trở thành một công cụ nguy hiểm khi bị lợi dụng để giả mạo và lừa đảo, đặc biệt trong lĩnh vực y tế. Để đối phó với vấn nạn này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các chuyên gia công nghệ, các nền tảng mạng xã hội và các cơ quan chức năng. Đồng thời, người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức và cẩn trọng khi tiếp nhận thông tin từ các nguồn không rõ ràng để bảo vệ sức khỏe và tài chính của mình.
