Trong những năm gần đây, hiện tượng con cái xa lánh cha mẹ đã trở thành một chủ đề được quan tâm nhiều hơn trong xã hội. Điều này có thể thấy rõ qua các trường hợp nổi tiếng như Hoàng tử Harry rời khỏi hoàng gia, mối quan hệ căng thẳng giữa cựu diễn viên Mỹ Jennette McCurdy và mẹ qua cuốn hồi ký “I’m Glad My Mom Died” hay ca sĩ Britney Spears từ mặt cha. Những câu chuyện này đã thúc đẩy các cuộc thảo luận về vấn đề xa lánh trong gia đình và khơi dậy nhiều nghiên cứu mới về chủ đề này.
Nghiên Cứu Về Sự Ghẻ Lạnh
Nghiên cứu về sự ghẻ lạnh trong gia đình tuy còn mới nhưng đã cho thấy tình trạng này phổ biến hơn nhiều so với suy nghĩ của mọi người. Một nghiên cứu năm 2023 tại Mỹ đăng trên Tạp chí Hôn nhân và Gia đình cho thấy 26% người trưởng thành xa lánh cha và 6% xa lánh mẹ. Điều này thường xảy ra mà không có thông báo hay giải thích rõ ràng, khiến cha mẹ cảm thấy bị tổn thương sâu sắc. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy 27% người Mỹ chủ động xa lánh ít nhất một thành viên trong gia đình.
Lý Do Xa Lánh Cha Mẹ
Tiến sĩ tâm lý Avrum Weiss, tác giả của nhiều sách về các mối quan hệ, cho rằng một phần nguyên nhân xuất phát từ phong cách nuôi dạy của các thế hệ trước. Thế hệ Baby Boomer được nuôi dưỡng bởi cha mẹ thuộc thế hệ Greatest Generation – những người trưởng thành trong cuộc đại suy thoái và Thế chiến II. Họ có xu hướng nuôi dạy con cái theo cách truyền thống, độc đoán và trừng phạt bằng đòn roi. Việc trẻ em sợ cha mẹ được coi là một chiến lược thiết yếu để đảm bảo hành vi tốt ở trẻ.
Khi thế hệ Baby Boomer trở thành cha mẹ, họ lại áp dụng phương pháp nuôi dạy “trực thăng”, can thiệp nhiều vào cuộc sống của con cái. Thế hệ Millennial, con cái của Baby Boomer, cố gắng tạo ra các mối quan hệ bình đẳng hơn với con cái và không dùng nỗi sợ làm công cụ dạy con. Họ thường sử dụng lý lẽ và cách nói chuyện để kỷ luật con, thay vì trừng phạt.
Hệ Quả Của Phong Cách Nuôi Dạy Mới
Điều này dẫn đến thế hệ Gen Z, con cái của Millennial, lớn lên mà không sợ cha mẹ. Tuy nhiên, hệ quả là những người lớn lên từ sự sợ hãi của cha mẹ giờ lại sợ bị con cái ghẻ lạnh. Do phong cách nuôi dạy tránh xung đột, con cái của cha mẹ Millennial ít có cơ hội trải qua cảm giác tức giận và thất vọng với cha mẹ, dẫn đến việc thiếu kỹ năng giải quyết xung đột lành mạnh.
Khi trưởng thành và tách biệt khỏi gia đình, việc thiếu kinh nghiệm đối mặt với sự tức giận và thất vọng có thể khiến họ khó chấp nhận những cảm giác này. Cắt đứt quan hệ với cha mẹ có thể là cách để chống lại những cảm giác tồi tệ mà họ gặp khó khăn trong việc chịu đựng và đổ lỗi cho cha mẹ đã tạo ra những cảm xúc đó.
Tác Động Của Nhà Trị Liệu Tâm Lý
Avrum Weiss cũng cho rằng những nhà trị liệu tâm lý trẻ tuổi có thể làm trầm trọng thêm tình trạng này. Họ có xu hướng khuyên bệnh nhân bộc lộ cảm xúc thay vì kiềm chế và chịu đựng, dẫn đến việc tăng cảm giác bất lực và tuyệt vọng của cha mẹ, và vô tình khuyến khích tình trạng ghẻ lạnh.
Giải Pháp Cho Tình Trạng Xa Lánh
Nhà trị liệu Susan Birne-Stone ở New York cho biết cuối tuổi vị thành niên và đầu tuổi trưởng thành là thời điểm nhiều người lo lắng về thành công trong tương lai và khả năng tự định hướng cuộc sống. Đây cũng là thời điểm để điều chỉnh lại mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Nhiều người trẻ tin rằng sự thiếu chuẩn bị cho tương lai là lỗi của người khác, thường là cha mẹ, dẫn đến tình trạng xa lánh.
Xa lánh cha mẹ có thể là lựa chọn duy nhất của những người trẻ thiếu kỹ năng giải quyết xung đột. Mặc dù đau đớn, cha mẹ vẫn có thể liên lạc với con bằng cách gửi những email đơn giản, nhắn gửi tình yêu thương hoặc thông tin về gia đình. Điều này giúp con cái biết rằng họ vẫn có một vị trí trong gia đình, ngay cả khi họ chưa sẵn sàng kết nối lại.
Sự xa lánh trong mối quan hệ cha mẹ và con cái là một vấn đề phức tạp và đa chiều. Hiểu rõ nguyên nhân và tìm cách giải quyết là cần thiết để cải thiện mối quan hệ gia đình và tạo ra môi trường lành mạnh hơn cho cả cha mẹ và con cái.
