Sở Hữu 1% Vốn Điều Lệ: Quy Định Mới Siết Chặt Thao Túng Ngân Hàng

Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua, sẽ có hiệu lực từ 1/7/2024, mang đến những thay đổi quan trọng nhằm ngăn chặn thao túng trong hệ thống ngân hàng. Một trong những quy định mới đáng chú ý là yêu cầu cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên phải công khai thông tin cá nhân và người liên quan, bao gồm cả người nhà 5 thế hệ.

Công Khai Thông Tin Cổ Đông

Luật Các TCTD (sửa đổi) yêu cầu cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên phải cung cấp thông tin chi tiết về:

• Họ và tên
• Số định danh cá nhân
• Quốc tịch, số hộ chiếu (đối với cổ đông nước ngoài)
• Số Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (đối với tổ chức)
• Ngày cấp, nơi cấp của các giấy tờ trên

Cổ đông còn phải công khai số lượng và tỷ lệ sở hữu cổ phần của mình và người liên quan tại TCTD. Thông tin này phải được cung cấp lần đầu và cập nhật trong vòng 7 ngày làm việc khi có thay đổi.

Người Có Liên Quan: Mở Rộng Đến 5 Thế Hệ

Quy định mới mở rộng khái niệm “người có liên quan” đến ông bà nội, ông bà ngoại, cô, dì, chú, bác và các cháu, tổng cộng là 5 thế hệ. Đây là biện pháp nhằm kiểm soát chặt chẽ tình trạng sở hữu chéo và ngăn chặn khả năng thao túng ngân hàng bởi một cá nhân hoặc nhóm cổ đông lớn.

Siết Tỷ Lệ Cấp Tín Dụng

Luật Các TCTD (sửa đổi) cũng điều chỉnh tỷ lệ cấp tín dụng với khách hàng, giảm dần từ 15% xuống 10% vốn tự có đối với một khách hàng và từ 25% xuống 15% đối với khách hàng và người liên quan trong 5 năm từ 2025 đến 2029.

Cụ thể:

• Từ 1/1/2025 – 31/12/2025: 14% đối với một khách hàng, 23% đối với khách hàng và người liên quan
• Từ 1/1/2026 – 31/12/2026: 13% đối với một khách hàng, 21% đối với khách hàng và người liên quan
• Từ 1/1/2027 – 31/12/2027: 12% đối với một khách hàng, 19% đối với khách hàng và người liên quan
• Từ 1/1/2028 – 31/12/2028: 11% đối với một khách hàng, 17% đối với khách hàng và người liên quan
• Từ 1/1/2029 trở đi: 10% đối với một khách hàng, 15% đối với khách hàng và người liên quan

Minh Bạch Hóa Thông Tin

TCTD sẽ phải công khai thông tin về cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên và tỷ lệ sở hữu cổ phần của cá nhân đó và người liên quan trên trang web của TCTD trong vòng 7 ngày làm việc kể từ khi nhận được thông tin.

Hạn Chế Thao Túng và Nâng Cao Minh Bạch

Những thay đổi này nhằm tăng cường minh bạch và hạn chế nguy cơ thao túng ngân hàng bởi các cổ đông lớn, đồng thời cải thiện sự ổn định và an toàn của hệ thống tài chính. Bằng cách siết chặt quản lý sở hữu cổ phần và cấp tín dụng, Luật Các TCTD (sửa đổi) hứa hẹn sẽ tạo ra một môi trường tài chính lành mạnh và minh bạch hơn.

Tăng Cường Giám Sát và Kiểm Soát Rủi Ro

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết sẽ tiếp tục thực hiện giám sát an toàn hoạt động của các TCTD. Công tác thanh tra sẽ tập trung vào vốn, tình hình sở hữu cổ phần, hoạt động cho vay, đầu tư và góp vốn. Trong trường hợp phát hiện rủi ro hoặc vi phạm, NHNN sẽ chỉ đạo các TCTD xử lý các tồn tại để ngăn ngừa rủi ro.

Nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật, NHNN sẽ chuyển hồ sơ cho cơ quan công an để điều tra và xử lý. Kế hoạch thanh tra năm 2023 của NHNN đã đặt trọng tâm vào việc kiểm tra tỷ lệ sở hữu cổ phần, mua bán và chuyển nhượng cổ phần của ngân hàng, cũng như cấp tín dụng cho khách hàng và nhóm khách hàng lớn.

Luật Hóa Quy Định Về Nợ Xấu

Luật Các TCTD (sửa đổi) cũng luật hóa một số quy định về nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của TCTD và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, bao gồm:

• Bán nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu
• Mua, bán nợ xấu của tổ chức mua bán, xử lý nợ
• Mua, bán khoản nợ xấu có tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai
• Thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu

Các quy định này giúp tạo ra khuôn khổ pháp lý rõ ràng và nhất quán, giúp các TCTD xử lý nợ xấu hiệu quả hơn và đảm bảo tính minh bạch trong các giao dịch liên quan đến nợ xấu.

Quy Định Chuyển Tiếp

Luật Các TCTD (sửa đổi) cũng bao gồm các quy định chuyển tiếp cho một số trường hợp đang áp dụng quy định của Nghị quyết số 42 ngày 21/6/2017 của Quốc hội nhưng không được luật hóa tại Luật Các TCTD, nhằm đảm bảo quá trình xử lý nợ xấu không bị gián đoạn.

Tác Động Đến Thị Trường và Ngành Ngân Hàng

Những quy định mới này sẽ có tác động mạnh mẽ đến thị trường và ngành ngân hàng, góp phần nâng cao tính minh bạch và ổn định của hệ thống tài chính. Việc giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần tối đa và mở rộng khái niệm người có liên quan sẽ giúp hạn chế tình trạng sở hữu chéo và thao túng, đồng thời tăng cường trách nhiệm của các cổ đông.

Lợi Ích Cho Người Tiêu Dùng và Doanh Nghiệp

Người tiêu dùng và doanh nghiệp cũng sẽ hưởng lợi từ những thay đổi này. Hệ thống ngân hàng minh bạch và an toàn hơn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc vay vốn và đầu tư, giúp nền kinh tế phát triển bền vững. Các doanh nghiệp sẽ có cơ hội tiếp cận nguồn vốn tín dụng một cách công bằng và minh bạch hơn, góp phần thúc đẩy sản xuất và kinh doanh.

Luật Các TCTD (sửa đổi) là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát hệ thống ngân hàng. Những quy định mới này không chỉ giúp ngăn chặn tình trạng thao túng và sở hữu chéo mà còn tạo ra môi trường tài chính minh bạch, ổn định và bền vững hơn. Việc triển khai và tuân thủ các quy định này sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển lành mạnh của ngành ngân hàng và nền kinh tế Việt Nam.